ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΨΑΡΙΑ ΣΤΟ ΝΕΣΤΟ

Από τη μια ποταμοσαλιάρες, θρακοβελονίτσες, γυφτόψαρα και μουρμουρίτσες, από την άλλη άγριες πέστροφες, αθερίνες, κέφαλοι και λαβράκια. Τουλάχιστον σαράντα διαφορετικά είδη ψαριών διαβιούν σήμερα στον Νέστο, κάποια απ΄ αυτά μάλιστα είναι μοναδικά στη Νότια Βαλκανική. Μέχρι και ξένα, προερχόμενα από άλλες ηπείρους, βρήκαμε!».
Κατέγραψαν την πλούσια ιχθυοπανίδα του διασυνοριακού ποταμού Νέστου, αφού πρώτα ακολούθησαν κατά μήκος την υδάτινη διαδρομή του, από τις πηγές στη Βουλγαρία ώς τις εκβολές του στην Ελλάδα. Επιστήμονες από τις δύο χώρες κωδικοποίησαν τα αποτελέσματα και συνέγραψαν, έπειτα από πενταετή συνεργασία τους, τον «Άτλαντα», το πολυσέλιδο βιβλίο- καθρέφτη για το σπουδαίο οικοσύστημα της περιοχής. «Διαπιστώσαμε πως στο ελληνικό κομμάτι του, το ποτάμι φιλοξενεί 23 είδη ψαριών του γλυκού νερού, άλλα 13 στα υφάλμυρα νερά του. Προφανώς και περνούν τα σύνορα και πηγαινοέρχονται, ωστόσο δεν υπάρχουν όλα παντού: εμείς έχουμε περισσότερους διαφορετικούς πληθυσμούς, κυρίως ψάρια στα πεδινά. Αντιθέτως, οι Βούλγαροι έχουν μόνο του γλυκού νερού, που καταλαμβάνουν το ορεινό, κρύο κομμάτι του ποταμού...», λέει στα «ΝΕΑ» ο δρ. Μάνος Κουτράκης, αναπληρωτής ερευνητής στο Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας (ΙΝΑΛΕ) του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ). Είναι ο φορέας που, από κοινού με τη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, υλοποίησε την ιδέα του ομότιμου καθηγητή Ιχθυολογίας ΑΠΘ Πάνου Οικονομίδη για τη σύνταξη του πρωτότυπου, μοναδικού τόσο αναλυτικού για κάθε είδος ψαριού σε ελληνικό ποταμό, εγχειριδίου.


Αλλάζει η ιχθυοπανίδα.
«Βρήκαμε και είδη που δεν τα ξέραμε, γιατί είναι ξενικά- λαθρεπιβάτες, 9 συνολικά. Προς έκπληξή μας, για παράδειγμα, εντοπίσαμε ακόμα και το μικρό ασιατικό ψαράκι ψευδορασμπόρα ή και τα αμερικανικά κουνουπόψαρα και ηλιόψαρα! Αυτά ακριβώς είναι και τα πιο επικίνδυνα απ΄ όλα, όχι για τον άνθρωπο εάν τα καταναλώσει, αλλά για τον χάρτη κατανομής- τη φυσιογνωμία της ιχθυοπανίδας: αφού κατάφεραν κι επιβίωσαν εδώ ερχόμενα από τόσο μακριά, είναι πλέον και επεκτατικά, ανταγωνίζονται για τον χώρο και την τροφή τους τα σημαντικότερα ελληνικά, τα οποία και απειλούνται με εξαφάνιση. Η αμερικανική πέστροφα, π.χ., που ξέφυγε από γειτονικές ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες και κατέληξε στον ποταμό, είναι πια η κυρίαρχη: μεγαλώνει πιο γρήγορα, τρώει και περισσότερο έναντι της ενδημικής, που συρρικνώνεται σταδιακά», εξηγεί ο ερευνητής.

Ενδημικά είδη. Εκτός από την προέλευση, τα συμπεράσματα των μελετητών αποδείχθηκαν χρήσιμα και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των παραποτάμιων πληθυσμών. «Παρατηρώντας πιο προσεκτικά την μπριάνα, καταλάβαμε πως δεν πρόκειται για το γνωστό ψάρι, αλλά για είδος που ζει μόνο στη λεκάνη απορροής μεταξύ ΝέστουΒιστωνίδας και Στρυμόνα, γι΄ αυτό και την ονομάσαμε “μπριάνα του Στρυμόνα”. Αντίστοιχα, ξεχωρίσαμε και την “πέστροφα Νέστου”, που είναι διαφορετική από την ηπειρώτικη ή τις άλλες ελληνικές. Μ΄ άλλα λόγια, συγκεκριμένα είδη ψαριών του Νέστου δεν είναι απλώς αυτόχθονα, αλλά κι ενδημικά- συναντώνται αποκλειστικά στην περιοχή αυτή. Ως προς την ποσότητα των ψαριών, η γενική εικόνα δείχνει μια σχετική αφθονία. Ωστόσο, σε αρκετά σημεία τους η ανθρώπινη παρέμβαση έχει δημιουργήσει αλλοιώσεις: με τα φράγματα της ΔΕΗ ο μισός Νέστος έχει μετατραπεί πια σε λίμνη» επισημαίνει ο δρ. Μάνος Κουτράκης.


Εργαλείο για επιστήμονες και φυσιολάτρες

Κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση ήταν εξαρχής η σύνταξη του «Άτλαντα της ιχθυοπανίδας του ποταμού Νέστου», εξήγησε, κατά την πρόσφατη παρουσίασή του στη Νέα Πέραμο Καβάλας ο κ. Μάνος Κουτράκης, εκ των συντονιστών του όλου εγχειρήματος, όπως και οι Π. Οικονομίδης, Απ.

Αποστόλου, Αργ.

Σαπουνίδης και Δ. Λαχουβάρης. «Εκδόθηκε σε τρεις γλώσσες. Πρώτα στην αγγλική (181 σελ.), ώστε να μπορούμε να επικοινωνούμε με τους Βούλγαρους. Στη συνέχεια, στα ελληνικά και βουλγαρικά, σε μια ενιαία έκδοση 300 σελίδων- η μία ελληνική, η διπλανή της βουλγαρική. Σκοπός μας ήταν να εξασφαλίσουμε ένα εύχρηστο εγχειρίδιο για τις τοπικές δημόσιες υπηρεσίες, αυτές που εμπλέκονται στη διαχείριση της ιχθυοπανίδας και των υδάτων του Νέστου.

Επιπλέον, θέλουμε να αποτελέσει κι έναν πολύτιμο μπούσουλα για κάθε ενδιαφερόμενο επιστήμονα και ευαισθητοποιημένο πολίτη, οικολογικές οργανώσεις και σχολεία, που θα μπορούν πλέον να αναγνωρίζουν και να μελετούν σε κατανοητή γραφή τα ψάρια της περιοχής». Το σύγγραμμα, που περιλαμβάνει και μια σειρά από πλούσιο φωτογραφικό υλικό, διαγράμματα και χάρτες, θα διατίθεται στα κατά τόπους Κέντρα Πληροφόρησης του Νέστου.

ΤΑ ΝΕΑ