Ο Δημήτης Κωνστάντιος είχε ονειρευτεί το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ως ίδρυμα ανοιχτό, φιλόξενο και προσβάσιμο στο ευρύ κοινό. Για τον εμπνευσμένο αυτόν επιστήμονα, που βρέθηκε στη διεύθυνση του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και σε λίγα μόνο χρόνια άλλαξε τη μορφή του τοποθετώντας το σε μια από τις κεντρικές θέσεις του πολιτιστικού χάρτη της πρωτεύουσας, αλλά δυστυχώς έφυγε από τη ζωή πολύ νωρίς, πριν μερικούς μήνες, το Βυζάντιο δεν αντιπροσώπευε τη σκοτεινή περίοδο που εν πολλοίς μάς έχει συστήσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα ακολουθώντας τις συμβάσεις που έως πρότινος προέβαλλε η Δυτική ιστοριογραφία.Ιδιαίτερη βαρύτητα στο ερευνητικό και το μουσειολογικό έργο του είχε όχι μόνο η ανάδειξη της διαχρονίας του βυζαντινού πολιτισμού αλλά και η επίδρασή του σε διάφορες πτυχές της σύγχρονης ελληνικής διαδρομής. Ιστορικής και πολιτιστικής. Μέσα απ' αυτό το σκεπτικό οργάνωσε την τελευταία αίθουσα της μόνιμης έκθεσης του μουσείου ως χώρο που θα φιλοξενεί αποκλειστικά περιοδικές εκθέσεις δίνοντάς της τον θεματικό προσανατολισμό "Το Βυζάντιο και η νεότερη τέχνη". Ο ίδιος δεν πρόφτασε να δει στημένη την πρώτη έκθεση που εγκαινιάζει αυτό τον χώρο, "Το Βυζάντιο και η νεώτερη τέχνη. Η πρόσληψη της βυζαντινής τέχνης στην ελληνική ζωγραφική του α' μισού του 20ού αιώνα», η οποία άνοιξε τις πόρτες της στις 23 Μαρτίου και θα διαρκέσει ώς τις 13 Ιουνίου. Ωστόσο οι συνεργάτες του δεν κρύβουν τη χαρά και τη συγκίνησή τους για το γεγονός ότι η σπορά του βρίσκει πρόσφορο έδαφος προσελκύοντας ήδη μεγάλο αριθμό επισκεπτών.
"Τον Κωνστάντιο τον ενδιέφερε να δείξουμε στο κοινό όχι μονο την ιστορική διαδρομή του Βυζαντίου αλλά και την επικαιρότητά του, αν υπάρχει, στην κοινωνία και την τέχνη σήμερα. Να δείξουμε αν η βυζαντινή τέχνη εμπνέει τη σημερινή τέχνη, τη σημερινή κοινωνία" λέει η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης, Ιωάννα Αλεξανδρή. Υπ' αυτό το σκεπτικό, η έκθεση παρουσιάζει 50 έργα μερικών από τους σημαντικότερους ζωγράφους του μεσοπολέμου και λίγο πριν, των Κωστή Παρθένη, Φώτη Κόντογλου, Νίκου Εγγονόπουλου, Γιάννη Τσαρούχη, Σπύρου Παπαλουκά, Σπύρου Βασιλείου, Αγήνορα Αστεριάδη και Πολύκλειτου Ρέγκου, πολλά από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά. "Μας ενδιέφερε να δείξουμε την επίδραση που άσκησε η βυζαντινή τέχνη στα εικαστικά δρώμενα, από τη στροφή του 20ού αιώνα και μέχρι το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους αφομοιώθηκε στο έργο των καλλιτεχνών" λέει η κ. Αλεξανδρή.
Η έκθεση χωρίζεται σε πέντε ενότητες. Η πρώτη είναι αφιερωμένη στον Κωστή Παρθένη, "διότι είναι ο πρώτος που εγκαινιάζει διάλογο με τη βυζαντινή τέχνη, και μέσα από επιλεγμένα παραδείγματα δείχνουμε πώς επηρεάζεται το έργο του από τη βυζαντινή ζωγραφική ως προς το χρώμα, τους εικονογραφικούς τύπους, τα εικονογραφικά μοτίβα και τη σύνθεση". Η δεύτερη ενότητα είναι αφιερωμένη στην παραγωγή αντιγράφων, "τον τρόπο, δηλαδή, που γνωρίζει η γενιά του '30 τη βυζαντινή ζωγραφική. Όλοι αυτοί οι ζωγράφοι περιηγούνται τα μνημεία και αντιγράφουν σκηνές από τη βυζαντινή ζωγραφική, που για οποιοδήποτε λόγο τραβούν την προσοχή τους, ενώ παράλληλα ενδιαφέρονται ιδιαίτερα και για τον βυζαντινό καλλιτέχνη". Η τρίτη ενότητα αφιερώνεται στον Φώτη Κόντογλου, ο οποίος εισάγει το βυζαντινό ιδίωμα στη νεοελληνική ζωγραφική και στους μαθητές του, Τσαρούχη και Εγγονόπουλο. Η 4η ενότητα είναι αφιερωμένη στις θρησκευτικές παραγγελίες και η 5η αφιερώνεται στην επίδραση που άσκησε η βυζαντινή τέχνη στην κοσμική παραγωγή.
"Η πρόσληψη της βυζαντινής τέχνης αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της τέχνη του 20ού αιώνα", εξηγεί η κ. Αλεξανδρή, "όχι μόνο γιατί επηρέασε τους νεωτεριστές ζωγράφους, αλλά και γιατί οι ίδιοι με την τέχνη τους ανανέωσαν τη βυζαντινή παράδοση, με κορυφαίο παράδειγμα τον Σπύρο Παπαλουκά.
Αυτή η αμφίδρομη σχέση συνεχίζεται μέχρι τη δεκαετία του '40ι. Γι' αυτό και καταπιανόμαστε μ' αυτή τη σημαντική περίοδο του μεσοπολέμου, γιατί οι σημαντικότερες κινήσεις στον διάλογο αυτόν γίνανε την περίοδο αυτή". Παράλληλα, επισημαίνει ότι "το θέμα της έκθεσης προβάλλει μιαν άγνωστη πτυχή της ζωγραφικής των συγκεκριμένων καλλιτεχνών. Όλοι ξέρουν το έργο των συγκεκριμένων ζωγράφων, ελάχιστοι όμως γνωρίζουν τα βυζαντινά έργα τους. Μ' αυτή την έννοια 'ξαναδιαβάζονται' και οι ίδιοι οι ζωγράφοι".
Τη μουσειογραφική επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει η αρχιτέκτονας Αυγή Τζάκου.
ΑΥΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου