Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ

Μια άλλη πτυχή του Νίκου Μπελογιάννη παρουσιάζεται σήμερα, ημέρα της επετείου της εκτέλεσής του την Κυριακή 30 Μαρτίου του 1952, στις 4.10 το πρωί, με τουφεκισμό στο στρατόπεδο στου Γουδή. Πενήντα οκτώ χρόνια μετά, οι εκδόσεις Αγρα φέρνουν στο προσκήνιο τη συγγραφική δραστηριότητά του, με τα δύο έργα του, «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα» και το «Σχέδιο για μια ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας», να κυκλοφορούν σχεδόν ταυτόχρονα. Το πρώτο, γραμμένο στις φυλακές της Ακροναυπλίας το 1940, δίνει μια πανοπτική εικόνα της ιστορίας του δημόσιου δανεισμού της χώρας. «Η έκδοσή του στις παρούσες συνθήκες, όπου η φρικαλέα προοπτική της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας αποτελεί καθημερινό θέμα στα Μέσα, αποκτά εκ των πραγμάτων μια επικαιρότηταη οποία προκαλεί μοιραία συνειρμούς, παρωθώντας σε παραλληλισμούς ανάμεσα στις περιπέτειες του τότε και στα πάθη τού σήμερα» σημειώνει ο κ. Γιάννης Αντωνίου, ο οποίος υπογράφει και την εισαγωγή του βιβλίου.

Η ενδιαφέρουσα εκδοτική ιστορία του βιβλίου περιλαμβάνει τρία χειρόγραφα, του 1940, του 1945 και του 1946 αντιστοίχως, με κάποιες διαφορές μεταξύ τους. Η ύπαρξη του έργου ήταν γνωστή χάρη στην τελευταία επιστολή του Μπελογιάννη από την απομόνωση, όπου σημειώνει ότι ο ίδιος είχε υποβάλει, το 1945, ένα αντίγραφο στην «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» προς έκδο ση. «Επειδή περιείχε απόψεις που δεν συντάσσονταν με τη γραμμή του ΚΚΕ, το χειρόγραφο “θάφτηκε”, η έκδοση δεν έγινε ποτέ και ο πατέρας μου πέθανε με την πικρία» λέει ο γιος του Μπελογιάννη.

Τ ο 1998 η Σύγχρονη Εποχή ανασύρει το χειρόγραφο από τα αρχεία του ΚΚΕ και το τυπώνει για τα ογδοντάχρονα του ΚΚΕ, «καπηλευόμενη τη μνήμη του νεκρού» συνεχίζει.

Οταν, το 2006, ο μεταλλειολόγος κ. Αλέκος Κωνσταντόπουλος , στην κατοχή του οποίου βρέθηκαν τα άλλα δύο χειρόγραφα, γνωστοποιεί την ύπαρξή τους στον Νίκο Μπελογιάννη τον νεότερο, «η ανάκτηση των χειρογράφων και η έκδοσή τους επιτέλους ήταν ανακούφιση για τη μητέρα μου και εμένα» εξομολογείται ο ίδιος.

Το «Σχέδιο για μια ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» το έγραψε ο Μπελογιάννης όντας έγκλειστος, στην απομόνωση, χωρίς βιβλία, χωρίς χαρτί σχεδόν, «για να δουν πως είμαστε και γραμματισμένοι άνθρωποι». Η συγγραφή του διήρκεσε περίπου δύο χρόνια.

Τα χειρόγραφα έβγαζε κρυφά από τη φυλακή ο θεατρικός κριτικός Στάθης Δρομάζος. Πρωτοεκδόθηκαν, με έξοδα της μητέρας του Μπελογιάννη και με το ψευδώνυμο Μ. Κουλουριώτης, το 1952. Ακολούθησε έκδοση στη Ρουμανία το 1953, με πρόλογο του Νίκου Ζαχαριάδη, και εκδόσεις στην Ελλάδα το 1976 και, με τη φροντίδα της Ελλης Παππά, το 1983.

Το έργο, το οποίο έμεινε ανολοκλήρωτο, γράφτηκε επειδή ο Μπελογιάννης «διεπίστωσε ότι έλειπε μια μαρξιστική ιστορία για τους όρους διαμόρφωσης του νεοελληνικού έθνους» επισημαίνει η Χριστίνα Ντουνιά. Μπορεί σήμερα να ελέγχεται για την επιστημονική του επάρκεια, αποτελεί όμως τεκμήριο μιας εποχής και μιας πολιτικής «διαφωτισμού» της Αριστεράς.

ΤΟ ΒΗΜΑ